Nauka myślenia – Kategoryzacje atematyczne

Kategoryzowanie to umiejętność przyporządkowania elementów do różnych klas. Aby przypisać coś do danej kategorii musimy jednocześnie dostrzec cechy wspólne, ale i różnice pomiędzy elementami.  Cechy wspólne, a więc podobieństwa przetwarzane są w prawej półkuli mózgu, natomiast dostrzeganie różnic to domena półkuli lewej.

Ale co to właściwie oznacza, że prawa półkula dostrzega podobieństwa, a lewa różnice? Wyobraźmy sobie, że spotykamy na ulicy osobę łudząco podobną do znanego aktora. Do działania właśnie włączyła się nasza prawa półkula, która pozwoliła nam zauważyć podobieństwo. Gdy jednak zaczynamy przyglądać się dłużej, stwierdzamy, że to jednak nie on. Nasza lewa strona mózgu zaczyna analizować wygląd i zauważa różnice, które pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że to jednak nie nasz sławny aktor, a ktoś po prostu do niego podobny. O ile prawa półkula pozwala nam dostrzec cechy wspólne o tyle lewa, po przeanalizowaniu sprawy daje nam całkowitą odpowiedź.

Co zatem jest najłatwiejsze do nauki kategoryzowania na początku? Otóż wszystko to co jest w większości przetwarzane przez prawą półkulę.  Najłatwiejsze kategoryzacje to te, które ujmują cechy fizyczne i bazują na podobieństwie wyglądu. Dzielimy zatem elementy na grupy według koloru,  później według wielkości i następnie według kształtu. Kategoryzacje takie nazywamy kategoryzacjami atematycznymi.

Jeśli opanowane zostaną powyższe sposoby przechodzimy do kategoryzowania elementów według kolorów, ale bez zwracania uwagi na wielkość i kształt:

potem według wielkości bez względu na kolor i kształt:

oraz następnie według kształtu bez względu na kolor i wielkość:

Trzy powyższe sposoby to już nieco trudniejsze zadanie, gdyż do analizowania w większej części włączyć musi się lewa półkula.

Ważną częścią podczas ćwiczeń kategoryzacji jest zmiana zasad kategoryzowania z użyciem tych samych elementów. Ten sam materiał kategoryzujemy na różne sposoby, aby uzmysłowić dziecku, że te same klocki można podzielić zarówno według koloru, a później te same według kształtu nie zważając na kolor. Taka stymulacja umożliwia przeniesienie wiedzy z ćwiczeń na sytuacje codzienne i ułatwi rozwiązywanie problemów.

Kategoryzowanie jest umiejętnością wyjściową i warunkuje nabycie kolejnych umiejętności takich jak wykluczanie ze zbioru i myślenie przez analogię.

Jeśli chcesz wykorzystać figury geometryczne do ćwiczeń kategoryzacji pobierz je  tutaj

Po wydrukowaniu zalaminuj i wytnij kształty.

Zobacz również:

Nauka myślenia – Kategoryzacje tematyczne